Ursodeoxycholic acid: Công dụng, liều dùng và cách dùng

Ursodeoxycholic acid là hoạt chất được sử dụng làm thuốc điều trị và quản lý bệnh gan ứ mật, cũng như nhiều bệnh lý liên quan. Thuốc chứa hoạt chất ursodeoxycholic acid thuộc nhóm thuốc tiêu hóa có tác dụng thông mật, tan sỏi mật và bảo vệ gan, thường được chỉ định điều trị viêm đường mật nguyên phát. Cùng tìm hiểu cụ thể hơn nhé!

• Hoạt chất: ursodeoxycholic acid
• Tên biệt dược: Urdoc (ursodeoxycholic acid 300mg), Ursodiol C (ursodeoxycholic acid 250mg, ursodeoxycholic acid 500mg), Ursolex-300 (ursodeoxycholic acid 300mg),…

Tác dụng, công dụng

Thuốc ursodeoxycholic acid có công dụng gì?

Acid Ursodeoxycholic là một acid mật thứ cấp được sản sinh từ các vi khuẩn đường ruột, trong khi các acid mật sơ cấp được sản sinh từ gan và được tích lũy ở túi mật. Khi được bài tiết vào đoạn ruột kết, các acid mật sơ cấp có thể được chuyển hóa thành acid mật thứ cấp nhờ các vi khuẩn đường ruột. Các acid mật sơ cấp và thứ cấp giúp cơ thể tiêu hóa lipid (mỡ). Acid Ursodeoxycholic có tác dụng bảo vệ tế bào, điều hòa miễn dịch và lợi mật, đồng thời làm giảm tỷ lệ cholesterol trong lipid mật.

Ursodeoxycholic acid ức chế sự hấp thu cholesterol ở ruột và bài tiết cholesterol vào mật, làm giảm độ bão hòa cholesterol ở đường mật, đồng thời làm tăng lưu lượng axit mật và thúc đẩy quá trình tiết axit mật.

Thuốc ursodeoxycholic acid thường được chỉ định trong:

• Điều trị cho người bệnh viêm đường mật nguyên phát, một dạng bệnh gan ứ mật qua trung gian miễn dịch đặc trưng bởi sự phá hủy các ống mật bên trong gan. Đây là loại thuốc duy nhất được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để điều trị viêm đường mật nguyên phát.
• Điều trị ngắn hạn sỏi túi mật thấu quang, không vôi hóa ở một số người bệnh không bắt buộc phẫu thuật cắt bỏ túi mật.
• Ngăn ngừa sự hình thành sỏi mật ở những bệnh nhân béo phì đang giảm cân nhanh chóng (có thể do phẫu thuật giảm cân).
• Điều trị ứ mật trong gan khi mang thai, một chứng rối loạn đặc biệt liên quan đến thai kỳ có thể biểu hiện vào 3 tháng cuối của thai kỳ. Tuy nhiên, FDA không khuyến cáo chỉ định điều trị trong ứ mật thai kỳ của ursodeoxycholic acid.

Liều dùng

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng thuốc ursodeoxycholic acid là bao nhiêu?

Liều từ 5 đến 25 mg/kg được đánh giá là an toàn và dung nạp tốt.

• Liều dùng ở người lớn để làm tan sỏi mật là 8-10mg/kg/ngày, uống chia làm 3 hoặc 4 liều. Thời gian điều trị từ 6-12 tháng. Sau khi sỏi đã tan, khuyến cáo tiếp tục sử dụng tối thiểu 3 tháng để đẩy nhanh sự hòa tan các phần tử nhỏ.
• Để dự phòng sỏi mật, liều khuyến cáo là 300mg uống 2 lần/ngày.
• Ở những bệnh nhân mắc viêm đường mật nguyên phát, liều từ 13-15 mg/kg/ngày được ưu tiên, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Trong viêm đường mật nguyên phát giai đoạn IV và sự gia tăng hàm lượng bilirubin huyết thanh (> 40 µg/l), liều lượng của acid ursodeoxycholic chỉ bằng một nửa liều bình thường (6-8 mg/kg/ngày). Sau đó, nên theo dõi chặt chẽ chức năng gan trong vài tuần. Nếu không có sự suy giảm chức năng gan và không xảy ra hiện tượng ngứa, có thể tăng thêm liều đến mức bình thường.
• Liều 10 đến 15 mg/kg được sử dụng trong hầu hết các thử nghiệm lớn chủ yếu là để làm tan sỏi mật.

Liều dùng đối với trẻ em bị xơ nang từ 6-18 tuổi, ban đầu 20mg/kg/ngày chia làm 2 hoặc 3 lần, tăng lên 30mg/kg/ngày nếu cần thiết.

Cách dùng

Bạn nên uống thuốc ursodeoxycholic acid như thế nào?

Thuốc thường được bào chế dưới dạng viên nang, viên nén dùng đường uống. Sự hấp thu của thuốc này được tăng cường bởi các acid mật khác. Do đó, uống thuốc trong bữa ăn, cùng với thức ăn là thời điểm tốt nhất để túi mật dễ bài tiết dịch mật.

Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?

Sử dụng thuốc quá liều có thể gây ra tiêu chảy. Điều trị triệu chứng bằng cách phục hồi cân bằng nước và điện giải. Nhựa trao đổi ion có thể hữu ích để liên kết các acid mật trong ruột. Khuyến khích theo dõi các xét nghiệm chức năng gan.

Trong trường hợp khẩn cấp, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.

Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.

Tác dụng phụ

Bạn có thể gặp phải tác dụng phụ nào khi dùng thuốc ursodeoxycholic acid?

Ursodeoxycholic acid được dung nạp khá tốt, hiếm khi xảy ra tác dụng không mong muốn. Trong các thử nghiệm lâm sàng, tác dụng không mong muốn thường gặp nhất khi uống thuốc này là tiêu chảy.

Ngoài ra, một số tác dụng phụ khác cũng được ghi nhận gồm:

• Đau bụng trên bên phải, táo bón, ợ nóng, đau vùng thượng vị
• Khó chịu toàn thân, chóng mặt
• Ngứa da, phát ban, rất hiếm khi xuất hiện mề đay
• Các rối loạn tiêu hóa khác buồn nôn, nôn
• Tăng bilirubin máu, tăng men gan, giảm bạch cầu.

Đây không phải là danh mục đầy đủ tất cả các tác dụng phụ và có thể xảy ra những tác dụng phụ khác. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Thận trọng/ Cảnh báo

Những lưu ý khi sử dụng thuốc ursodeoxycholic acid

Chống chỉ định dùng thuốc này cho những đối tượng sau:

• Những người bị ứ mật tắc nghẽn do có nguy cơ phá vỡ tính toàn vẹn của đường mật
• Trẻ em dưới 6 tuổi
• Phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai
• Sỏi canxi
• Viêm túi mật cấp
• Viêm loét dạ dày tá tràng cấp
• Viêm ruột hay viêm kết tràng như bệnh Crohn’s
• Những người mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của thuốc.

Những điều bạn cần lưu ý khi sử dụng thuốc ursodeoxycholic acid trong trường hợp đặc biệt

Thận trọng khi dùng thuốc cho các nhóm đối tượng sau:

• Phụ nữ mang thai: Có thể dùng trong 3 tháng giữa và cuối thai kỳ nhưng cần hỏi ý kiến bác sĩ
• Phụ nữ đang cho con bú: Không dùng cho phụ nữ đang cho con bú.

Tương tác thuốc

Ursodeoxycholic acid có thể tương tác với những thuốc nào?

Một số thuốc có thể tương tác với ursodeoxycholic acid bao gồm:

• Hormon estrogen và các thuốc tránh thai đường uống giàu estrogen
• Thuốc hạ cholesterol máu
• Cholestyramine
• Colestipol
• Thuốc kháng acid (như nhôm hydroxid hoặc nhôm oxid)
• Dapson
• Nitrendipin
• Ciclosporin
• Than hoạt tính
• Ciprofloxacin.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

Bảo quản

Cách bảo quản thuốc ursodeoxycholic acid

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ dưới 30ºC. Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em.

Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và giúp bạn hiểu rõ hơn về cách dùng thuốc ursodeoxycholic acid sao cho an toàn, hiệu quả nhé!